Brzozy mają w sobie energię, ich zdolności lecznicze znane są medynie ludowej od dawien dawna, przypisuje się im wręcz magiczną moc. Gałązki brzozowe zatykane na domach miały ochraniać przed złem, zaś miotła wykonana z witek brzozowych służyła nie tylko do wiadomych celów, ale była również swego rodzaju talizmanem. Chociaż mentalność ludzi uległa zmianie, to do dzisiaj okłady z brzozy są stosowane na przykład na ból głowy i bóle reumatyczne. Chłosta gałązkami brzozowymi ma rozgrzewać ciało w łaźniach rosyjskich, zaś wielu bioenergoterapeutów zaleca używanie gałązek w celu zneutralizowania skutków niewielkich żył wodnych.
Brzozy są wpisane w polski krajobraz, nie mają wielkich wymagań, rosną na glebach piaszczystych, suchych, na skraju lasów. Brzozami zalesia się nieużytki właśnie ze względu na ich niewybredny charakter.
Brzoza jest drzewem liściastym z rodziny brzozowatych, które może dorosnąć do 20 metrów wysokości. Pień jest bardzo charakterystyczny, pokryty białą korą, która łuszczy się, a z wiekiem drzewa staje się spękana i ciemna. Gałązki są bardzo wiotkie, brązowego koloru, a na młodych pędach można zaobserwować małe gruczoły żywiczne. Listki brzozy są jajowato – romboidalne, podwójnie piłkowane i ogonkowe. Brzoza kwitnie w kwietniu i maju. Owocem są orzeszki oskrzydlone.
Liście brzozy
Liście zawierają związki flawonoidowe, saponiny, garbniki, kwasy organiczne, olejki eteryczne, żywice, sole mineralne, witaminę C, trójterpeny (betulinę).
Pączki brzozy
Pączki zawierają flawonoidy, saponiny i olejki eteryczne.
Kora brzozy
Kora zawiera trójterpeny (betulinę, kwas betulinowy), garbniki i saponiny.
Sok brzozowy
To źródło cukrów, kwasów organicznych, aminokwasów, garbników i soli mineralnych.
Surowcami zielarskimi są liście, pączki, kora, świeży sok i czyr brzozowy, czyli grzyb pasożytujący na tym drzewie.
Zbiór
Liście brzozy zbiera się wiosną wtedy, gdy są jeszcze bardzo młode i lepkie w dotyku. Suszymy je w przewiewnym miejscu lub w suszarni do 40 st. Młode pączki najlepiej suszyć w temperaturze do 30 stopni. Można też zbierać korę z gałązki i pni, które suszymy w ten sam sposób. Przechowujemy najlepiej w szklanych pojemnikach w suchym miejscu.
Działanie
Surowce brzozowe mają wiele zastosowań. Działają moczopędnie, odkażająco, napotnie, wzmacniająco, odtruwająco, przeciwreumatycznie, przeciwbólowo,. A także regulują proces przemiany materii. Czyr brzozowy ma zaś działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, wzmacniające, zwiększa odporność, ale też działa przeciwnowotworowo.
Napary
Napary z liści stosuje się w różnych schorzeniach związanych z nerkami oraz z pęcherzem moczowym, a także na choroby wątroby, skóry, gościec, skazę moczanową, schorzenia reumatyczne i ogólnie aby wzmocnić osłabiony organizm. Napar z pączków warto zastosować na schorzenia dróg żółciowych, zapalenie węzłów chłonnych, zaś odwar z kory doskonale sprawdza się na choroby skórne, kamicę moczową i żółciowa, obrzęki, osłabienie i niewydolność krążenia. Czyr zaleca się w chorobach nowotworowych, schorzeniach wątroby o podłożu bakteryjnym i na ciężkie, przewlekłe choroby układu pokarmowego.
Napary i odwary można też stosować zewnętrznie na zapalenie węzłów chłonnych, łuszczycę, łojotok, trądzik i do kąpieli w razie wszelkich niepokojących zmian skórnych.
O soku brzozowym (oskole) pisaliśmy już jakiś czas temu i warto go stosować , aby wzmocnić organizm zwłaszcza u progu wiosny, odtruć organizm i poprawić przemianę materii.
Brzoza w kosmetyce
Brzoza jest składnikiem wielu preparatów kosmetycznych nie bez przyczyny. Spotkamy ją w szamponach i mydłach do włosów przetłuszczających się i wypadających. Także i toniki do przemywania twarzy z trądzikiem i przetłuszczającej się mają zawartość surowców brzozowych. Można dodawać napary do wanny, a wtedy taka kąpiel będzie jeszcze bardziej odświeżająca i relaksująca. Sok brzozowy, o czym niewiele osób wie, ma też działanie na porost włosów, do wybielania cery i usuwania przebarwień!
Ciekawostki
Z liści brzozy pozyskiwany jest barwnik żółty, a z kory brunatny. Gałęzi i kory używa się w wikliniarstwie ze względu na ich giętkość i wytrzymałość. Miotłę z brzozowy warto mieć w domu chociażby dla ozdoby 😉 i tak… na wszelki wypadek! 😉 Drewno jest cenionym surowcem do produkcji mebli i parkietu. Z korzeni i kory (w procesie suchej destylacji) uzyskiwany jest dziegieć, olej juchtowy i olejek brzozowy. Kiedyś kory brzozowej używano do garbowania skór. Wydaje się, że to tak pospolite drzewo, ale chyba warto spojrzeć na nie zupełnie inaczej, a przede wszystkim wiedzieć więcej i czerpać z natury to, co dla nas, ludzi, najlepsze!