Podbiał pospolity (Tussilago farfara) znany jest pod kilkoma innymi nazwami potocznymi: ośla stopa, boże liczko, końskie kopyto, białodrzew, kaczeniec. Należy do rodziny astrowatych i jest roślinką wieloletnią. Dorasta do 20 cm wysokości, kłącze ma rozgałęzione, pełzające i łatwo ukorzeniające się rozłogi. Pędy kwiatowe pokryte są łuskami, które pojawiają się na długo przed pojawieniem się liści. Liście są bardzo charakterystyczne, kształtem przypominają duże serca. Podbiał kwitnie od kwietnia do maja i są to jedne z pierwszych pojawiających się kwiatów na łąkach, polach i rowach. Owocem jest niełupka z puchem.
Liście podbiału zawierają do 8% śluzu, garbniki, olejek eteryczny, flawonoidy (rutynę, hiperozyd), fitosterol, kwasy polifenolowe, alkaloidy pirolizydynowe, cholinę, sole mineralne (cynku i potasu), gorycze, zaś w kwiatach są flawonoidy, kwasy, karotenoidy, trójterpen faradiol, fitosterole, związki cukrowe, śluz, olejek eteryczny. Surowcami w zielarstwie są liście, kwiaty i sok ze świeżych liści i kwiatów.
Działanie
Jak wskazuje nazwa łacińska rośliny(tussis – kaszel) podbiał działa kaszel. Hipokrates zaliczył podbiał do roślin o działaniu wykrztuśnym. W XVIII wieku wywar z podbiału w postaci inhalacji zalecano osobom zmagającym się z suchotami. Działa osłaniająco, powlekająco, zmiękczająco, wykrztuśnie, przeciwzapalnie, ściągająco, przeciwbakteryjnie, rozkurczowo, moczopędnie, wzmacniająco i odtruwająco. Wyciąg z liści działa mocniej powlekająco i ściągająco, natomiast kwiaty działają bardziej rozkurczowo.
Podbiał można stosować zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. W postaci naparów i odwarów warto po niego sięgnąć na nieżyty górnych dróg oddechowych, kaszel i astmę. Zewnętrznie wyciągów wodnych można używać do robienia okładów wywołanych na przykład oparzeniami słonecznymi, na wypryski i zmiany chorobowe na skórze. W kosmetyce podbiał stosuje się do pielęgnacji skóry przetłuszczającej się, jako maseczki na podrażnienia, podbiał wchodzi też w skład naturalnych kosmetyków do oczyszczania skóry. Regularne przemywanie twarzy odwarem z podbiału likwiduje plamy wątrobowe na skórze!
Warto stosować podbiał z macierzanką i dziewanną, gdyż oba te zioła nasilają wpływ podbiału na układ oddechowy!
Podbiał w kuchni
Świeże, wiosenne liście podbiału smakują w sałatkach, a ponadto można dodawać je do przeróżnych zup i innych potraw! Taki wiosenny akcent w potrawie stanowi miłe urozmaicenie po długiej zimie, kiedy brakuje nam w diecie koloru zielonego.
Uwaga!
Podbiał, jeśli jest stosowany zbyt często i w za dużych dawkach, może mieć działanie toksyczne z uwagi na to, że zawiera alkaloidy pyrolizydynowe! Ma działanie lecznicze przy umiarkowanym stosowaniu wewnętrznym nie dłuższym niż sześć tygodni. Nie powinny stosować tego zioła także kobiety w ciąży i karmiące!
Herbata z podbiału
Świeże lub suszone liście zalewamy wrzątkiem (na 2 łyżki stołowe ziół – 2 szklanki wrzątku) i odstawiamy pod przykryciem na 15 minut. Ważne, aby zioła,m które zawierają olejki eteryczne parzyć pod przykryciem, aby nie ulotniły się wraz z parą! Można dosłodzić odrobiną miodu tuż przed wypiciem, kiedy temperatura wody obniży się. Można pić taką herbatę maksymalnie dwa razy w ciągu dnia!
Wyciąg z podbiału
2 łyżki podbiału zalewamy wystudzoną, przegotowaną wodą, odstawiamy na 8 godzin, przecedzamy i wypijamy co 3n godziny po 2 łyżki wyciągu.
Syrop z podbiału
Syrop można zrobić z kwitów, ale też z liści. Oba surowce są wartościowe! Kwiaty warto zbierać zanim pojawią się liście. W słoiku układamy warstwami kwiaty i zasypujemy cukrem. Należy jest jak najbardziej ugniatać. Słoik zakręcamy i wstawiamy do ciemnego i chłodnego miejsca. Innym pomysłem jest… zakopanie słoika w ziemi na dwa miesiące!Kiedy zbierze się syrop, odcedzamy go i przelewamy doi buteleczki. Jest delikatny w smaku i można dodawać go do herbaty, a także pić w razie kaszlu i innych problemów z górnymi drogami oddechowymi. Do syropu można dodać także alkoholu (1 część alkoholu na 4 części syropu), aby go lepiej zakonserwować.