Piwonia ma zaskakująco długą historię. Pisał o niej w IV w. p.n.e. ateński historyk Ksenofont w swoich pismach dotyczących perskich rajskich ogrodów, w których peonie stanowiły ozdobę. Cesarz chiński i wielki znawca roślin Shen Nung ponad 3000 lat p.n.e. uważał piwonię za roślinę leczniczą, która potrafi przywrócić zdrowie nawet w najcięższych przypadkach. Po dziś dzień w Choinach piwonia jest nie tylko ozdobą, ale też rośliną leczniczą. Leczy się za jej pomocą między innymi choroby nowotworowe.
Piwonia rośnie na południu Europy i w Azji Niejszej, a w naszym kraju można ją spotkać w parkach miejskich i ogrodach, które są w stanie zapewnić roślinie właściwe warunki. Piwonii należy zapewnić słoneczne stanowisko, a także gliniastą lub piaszczysto ? gliniastą ziemię, żyzną, próchniczą i zasobną w składniki pokarmowe. Należy ją też dość często podlewać, a wtedy odwdzięcza się swoim niezwykłym pięknem i wszechogarniającym zapachem.
Piwonia lekarska (Paeonia officinalis) nazywana też peonią, to wieloletnia roślina o zachwycającym zapachu, której kwiaty są niezwykle ozdobne, duże, przypominające róże. Może dorastać od 30 do 90 cm wysokości, a kwitnie od maja do czerwca. Na szczytach łodyg wyrastają potężne kwiaty purpurowoczerwone lub różowe. Owocem jest mieszek z drobnymi nasionkami w kolorze czarnym.
Kwiaty, korzeń i nasiona
Kwiaty peonii zawierają glikozydy antocyjanowe (peoninę i cyjaninę), karotenoidy, flawonoidy, garbniki, cukry, śluz, olejek eteryczny i sole mineralne. W korzeniu zaś występują monoterpeny, glikozydy (peregrynina), cukry i garbniki. Zaś w nasionach obecne są glikozydy i tłusty olej.
Piwonia jest trująca. Surowcem zielarskim są płatki kwiatów w czerwonym kolorze Flos Paeoniae, korzenie Radix Paeoniae i nasiona Semen Paeoniae.
Właściwości
Piwonia działa uspokajająco, rozkurczowo, moczopędnie, przeciwbólowo, przeciwartretycznie, przeciwwirusowo i przeciwastmatycznie. Ponadto reguluje trawienie. Roślina pomocna jest na choroby skórne, hemoroidy i reumatyzm.
Zastosowanie
W medycynie stosuje się wyciągi wodne i alkoholowe z peonii przy schorzeniach przewodu pokarmowego i układu oddechowego, w skurczach mięśni gładkich, jako środka uspakajającego, na astmę, w epilepsji i na schorzenia wątroby.
UWAGA!
Piwonia jest rośliną o silnym działaniu, więc zanim sięgniesz po nią najpierw warto skontaktować się z lekarzem lub fitoterapeutą! Nie jest zalecana kobietom w ciąży i czasie karmienia piersią.
Zbiór i suszenie
Płatki kwiatowe peonii zbiera się w momencie przekwitania w słoneczny dzień. Rozkłada się je cieniutką warstwą w przewiewnym miejscu lub suszy w suszarni do temperatury 30 stopni. Korzenie pozyskuje się na wiosnę w marcu lub kwietniu. Odcina się części nadziemne, oczyszcza, myje, tnie na małe kawałki i suszy podobnie jak płatki kwiatów. Nasiona zaś zbiera się dopiero na jesień, we wrześniu lub październiku. Surowce zielarskie przechowuje się w szczelnych pojemnikach szklanych, bez dostępu światła.
Z piwonii można zrobić konfiturę. Jest ona czasochłonna, to fakt, ale jej aromat jest wart wysiłku bez dwóch zdań. Jak ją przygotować?
Składniki:
- 200 g płatków piwonii
- 200 g cukru
- cytryna
Przygotowanie:
Płatki kwiatowe obcinamy tuż przy nasadzie, przekładamy do makutry (naczynia do ucierania dość dużego), dodajemy 3/4 cukru i zaczynamy rozcieranie drewnianą pałką. Długo i cierpliwie. Zapach kompensuje ten wysiłek! Do dokładnie roztartych płatków dodajemy sok z całej cytryny i znowu ucieramy. Masa powinna być gęsta. Przekładamy ja do wyparzonych słoiczków i zasypujemy około 1 cm cukru. Do czego można jej używać? Do słodkich wypieków, na przykład rogalików drożdżowych i ciast lub do herbaty.