Kozieradka przewijała się już kilkukrotnie na naszym BLOGu na przykład wśród ziół na wzmocnienie i na gardło, ale nigdy nie poświęciliśmy jej więcej uwagi. Dzisiaj czas nadrobić tą zaległość! Kilka ważnych informacji i sposobów na wykorzystanie kozieradki w kuchni – to wszystko dzisiaj 😉
Kozieradka pospolita
Kozieradka (Trigonella foenum – graceum L.) należy do rodziny motylkowatych, potocznie nazywana jest bożą trawką. W naszym kraju nie rośnie w stanie naturalnym, ale jest uprawiana. Z wyglądu przypomina koniczynę, ale ma korzenny zapach i kwitnie od czerwca do lipca. Nasiona kozieradki zawierają nawet 30% substancji śluzowych, saponiny, flawonoidy, witaminy (B6, kwas foliowy, A), tłuszcze, białka, cholinę, lecytynę, alkaloidy, gorycze i minerały (wapń, żelazo, magnez, fosfor, potas, cynk, sód). Tak bogaty skład powoduje, że zaliczamy kozieradkę do roślin, które wzmacniają organizm, pobudzają czynności wydzielnicze i mechanizmy odporności nie tylko u ludzi, ale także u zwierząt. Ziele dodawane jest do naturalnych pasz dla zwierząt. Ma też zastosowanie nie tylko w ziołolecznictwie, ale też w kosmetyce i w kuchni. Wzbogaca smak potraw na przykład kuchni gruzińskiej, w której jest jednym z podstawowych ziół dodawanych do wielu tradycyjnych potraw, dzięki którym smak jest tak charakterystyczny i oryginalny. Kozieradka i kosmetyki do pielęgnacji włosów z jej dodatkiem są antidotum na wypadające i słabe włosy. Ziele łagodzi znacznie objawy chorób wrzodowych i pomaga w kontroli cukru we krwi.
Z prozdrowotnych właściwości kozieradki czerpie medycyna azjatycka, chińska, hinduska, które nasiona zalecają na cukrzycę. W Iranie zaś liście kozieradki stosuje się na zapalenie brzegów powiek, egipskie zapalenie spojówek, czyrak mnogi i inne choroby skórne.
Co więcej liczne badania naukowe potwierdzają owe właściwości prozdrowotne. Jednoznacznie można więc stwierdzić, ze nasiona kozieradki działają na wrzody, hemoroidy, raka jelita grubego, obniżają cholesterol i poziom cukru we krwi, ziele ma też działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, wykrztuśne, przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i co ciekawe mogą zapobiegać i wspomagać leczenie chorób neurodegeneracyjnych (Alzhaimer). Azjatki stosują kozieradkę, aby przyspieszyć laktację.
Ciekawostka!
Kozieradka redukuje ilość tkanki tłuszczowej jednocześnie podwyższając stężenie testosteronu, za co wyjątkowo lubią ja kulturyści. To działanie udowodnili naukowcy z uniwersytetu w Teksasie (2010r.) swoimi badaniami na młodych mężczyznach. Polegało ono na podawaniu uczestnikom badania 500 mg kozieradki przez kilka dni i poddawaniu ich ćwiczeniom z ciężarami przez kolejne kilka dni. Po dwóch miesiącach odkryto, że ziele faktycznie zmniejsza ilość tłuszczu i zwiększa poziom całkowitego i biologicznego testosteronu, chociaż nie poprawia wytrzymałości, czy siły mięśniowej.
A teraz coś na ząb – chleb niecodzienny, pyszny i zdrowy!
Chleb z kozieradką
Składniki:
- 700 g mąki (750)
- 20 g masła (82%)
- 3 łyżeczki soli morskiej
- 1 łyżeczka cukru
- 150 ml mleka
- 14 g świeżych drożdży
- 250 ml wody
- 20 – 25 g czarnuszki
- 20 – 25 g kozieradki (nasiona)
Przygotowanie:
Kozieradkę zalewamy wodą i odstawiamy na półtorej godziny. Drożdże mieszamy z cukrem i 50 ml letniego mleka, mieszamy, gdy druzdze rozpuszczą się dosypujemy 3 łyżki mąki, ponownie mieszamy i odkładamy na pół godziny do wyrośnięcia. Wyrośnięte ciasto przekładamy do dużej miski, dodajemy pozostałe składniki (resztę mleka, sól, wodę, mąkę) i wyrabiamy. Masło rozpuszczamy i studzimy. Do ciasta dodajemy odsączoną kozieradkę i czarnuszkę, stopniowo wyrabiając ciasto dolewamy masło. Gdy jest już dobrze wyrobione odstawiamy jeszcze na 2 godziny w ciepłe miejsce nakryte bawełnianą ściereczką. Po tym czasie ponownie zagniatamy, formujemy i wykładamy na blachę. Piekarnik rozgrzewamy do 220 – 230 stopni. Chleb nacinamy i skrapiamy delikatnie wodą, a następnie pieczemy przez 30-35 minut w temperaturze 200 stopni.
Jak już wspomnieliśmy kozieradka jest jedną z kluczowych przypraw kuchni gruzińskiej. To może sycąca sałatka na przekąskę z kozieradką?
Gruzińska sałatka z kozieradką
Składniki:
- 2 duże pomidory (dojrzałe)
- 2 ogórki gruntowe
- pęczek świeżej kolendry (często kolendra jest zastępowana natką pietruszki, ale tradycyjnie w kuchni gruzińskiej stosuje się kolendrę, która daje zupełnie inny smak i aromat)
- cebulka dymka wraz ze szczypiorem
Sos:
- 50 g orzechów włoskich mielonych (orzechy są składnikiem zup, sosów, sałatek, przystawek, są obecne niemal w każdej gruzińskiej potrawie, zagęszczają potrawy i nadają im niepowtarzalnego smaku; jeśli ktoś ma alergię na orzechy, to przysmaki kuchni gruzińskiej nie sąt raczej odpowiednie dla niego ;))
- ząbek czosnku
- pół łyżeczki kolendry mielonej
- pół łyżeczki kozieradki mielonej (błękitnej utsho suneli)
- łyżka octu winnego
- sól
- 100 ml wody (można dodać więcej, jeśli konsystencja będzie zbyt gęsta)
Przygotowanie:
Sos: mieszamy orzechy, przeciśnięty przez praskę czosnek, przyprawy, ocet i wodę. Sos ma być gładki, dość gęsty.
Warzywa: obieramy ogórki, kroimy w plastry, pomidory w kostkę, dymkę w piórka, siekamy szczypiorek, mieszamy z sosem i dekorujemy dużą ilością posiekanej kolendry.
A na śniadanie? Twarożek domowej roboty z kozieradką 😉
Twarożek ziołowy
Składniki:
- trzy opakowania 400 g gęstego zsiadłego mleka (np. Krasnystaw)
- dwie łyżeczki kozieradki (nasiona)
- łyżeczka czarnuszki
- odrobina soli
Przygotowanie:
Zsiadłe mleko przelewamy do garnka i gotujemy przez kilka minut na średnim ogniu, aż zacznie się oddzielać serwatka. Wtedy odstawiamy garnek z ognia i czekamy, aż wystygnie. Kozieradkę można namoczyć w wodzie i zostawić na 45 minut, po tym czasie odcedzić dokładnie. Na sito wyłożone gazą złożoną na trzy części wylewamy mleko i zostawiamy, aby odciekło. Można odstawić nawet na cały dzień. Potem odciskamy powstały ser, przekładamy do miski, zdejmujemy gazę, dodajemy sól (najlepiej kłodawską) i przyprawy. Mieszamy i twarożek gotowy!
Smacznego!