Chociaż w powietrzu jeszcze czuć zimę, to kwiecień i maj jest sezonem rzodkiewkowym. Tęsknimy już za świeżymi smakami, zielenią szczypiorku, chrupkością rzodkiewki i soczystością ogórków. Dzisiaj słów kilka na temat rzodkiewek, które królują na wiosennym stole. Jakie mają właściwości? Czy chorzy na wątrobę mogą jeść rzodkiewki? I najważniejsze: w jaki sposób smacznie i prosto zaserwować rzodkiewki na zimno i na ciepło?
Rzodkiewka zwyczajna
Rzodkiewka jest rośliną uprawną występującą w wielu krajach i mającą wiele odmian różniących się kolorem, kształtem i walorami smakowymi. Rzodkiew zwyczajna to siostra rzodkwi czarnej i japońskiej. Ma wzniesioną, grubą łodygę, skrętoległe liście, kwitnie na biało, kwiaty zebrane są u szczytów pędów, widoczne są nerwy na płatkach, a korzeń jest zgrubiały, koloru białego, fioletowego, niemal czarnego, wewnątrz zaś jest białe.
Rzodkiewki mają długą tradycję, ponieważ były uprawiane już ponad 2000 lat temu w starożytnym Egipcie. Na dobrą sprawę nie wiadomo do końca, z jakiego kraju wywodzi się rzodkiewka. Dziko rośnie w Chinach. W Indiach, Chinach i Japonii uprawiana jest specjalna odmiana rzodkiewki oleistej, z której jak nazwa wskazuje wytłacza się olej, raczej nieznany produkt w Polsce. Kiedy rzodkiewka trafiła do Polski? Być może około XIII wieku, bo w tym czasie Rzymianie przywieźli ją do Niemiec, gdzie rozpoczęto regularne uprawy tego kapustowatego warzywa.
Rzodkiewka zwyczajna jest jednoroczną lub dwuletnia rośliną, owadopylną, która kwitnie od maja do czerwca. W sklepach możemy ja kupić przez cały rok, ale warto zwracać uwagę na kraj pochodzenia, ponieważ nasza, polska jest produktem sezonowym.
Z czyjego menu powinna zniknąć rzodkiewka?
Co ciekawe, czy może raczej lekko niepokojące, rzodkiewka jest delikatnie trująca, ponieważ zawiera dużo olejków gorczycowych, glikozydów i kwasów organicznych. Ta cecha wyklucza więc jedzenie jej przez osoby mające chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy, chorobach układu pokarmowego i ciężkie choroby nerek oraz serca. Rzodkiewki też niestety chłoną wszystko z gleby, to, co dobre, ale i zanieczyszczenia, metale ciężkie i tym podobne, toteż nie mając pewności w jaki sposób i gdzie były hodowane, warto zachować umiar w ich spożywaniu. A najlepszym i najbezpieczniejszym wyjściem, a na dodatek dającym mnóstwo satysfakcji, jest samodzielne wyhodowanie warzyw we własnym ogródku.
Właściwości rzodkiewki
Rzodkiewka jest warzywem bardzo niskokalorycznym, bo w 100 gramach ma zaledwie około 17 kalorii, zero tłuszczu (0,1 g), sód, błonnik, węglowodany, białko i cukier. Węglowodany w postaci rzodkiewek są łatwo przyswajalne i szybko rozkładane są w układzie pokarmowym na cukry proste. Mają one niski indeks glikemiczny, dostarczają witaminy C (około 23% dziennego zapotrzebowania w 100 gramach), kwas foliowy, potas, mangan, wapń i witaminę B6. Rzodkiewki są więc smaczną przekąską, po którą może sięgnąć każdy, kto aktualnie jest na diecie redukcyjnej.
Jak wykorzystać rzodkiewki?
Poza chrupaniem na przekąskę, dodawaniem jej do sałatek, chłodników, można przygotować ją na ciepło, jako dodatek do obiadu, a liście przyrządzić niemal jak szpinak.
Liście rzodkiewki na ciepło
Składniki:
- liście rzodkiewki
- masło
- sól
- pieprz
- opcjonalnie: śmietana słodka i czosnek
Przygotowanie:
Liście rzodkiewki muszą być świeże, jędrne, należy je dokładnie oczyścić. Na patelni rozpuścić masło, dodać poszatkowane lisice rzodkiewki, posolić, mieszając poczekać, aż zmniejszą swoja objętość, doprawić pieprzem i gotowe! W wersji „mniej light” na koniec można dodać śmietanę lub świeży czosnek przeciśnięty przez praskę.
Sałatka przed treningiem
Składniki:
- dojrzałe awokado hass
- pęczek rzodkiewek
- garść szczypiorku
- jajko na twardo
- sól
- pieprz
- łyżeczka soku z cytryny
- olej tłoczony na zimno (z awokado, konopi lub lniany)
Przygotowanie:
Awokado kroimy w dużą kostkę, rzodkiewki na cztery, jajko w mała kostkę i drobno siekamy szczypiorek. W miseczce łączymy olej (około 2 łyżek) ze sokiem z cytryny, pieprzem i solą, a następnie mieszamy razem wszystkie składniki. Jemy natychmiast po przygotowaniu! Taka prosta sałatka da nam energię przed dobrym treningiem i nasyci na długo.
Chłodnik na lunch
Składniki:
- pęczek rzodkiewek
- średni ogórek
- garść natki pietruszki
- garść świeżego koperku
- garść szczypiorku
- cebula (słodkiej odmiany lub dymka)
- 400 ml kefiru lub maślanki
- 100 g jogurtu naturalnego
- pieprz
- łyżeczka cukru
- sól
Przygotowanie:
Rzodkiewki i ogórek ścieramy na tarce o grubych oczkach, drobno siekamy pietruszkę, koperek i szczypiorek, cebulkę na małą kosteczkę i łączymy w misce składniki, doprawiamy pieprzem, solą, dodajemy kefir i jogurt. Gotowe! Można zabrać do pracy i zjeść w porze lunchu. Aby chłodnik był bardziej sycący można dodać do niego jajko ugotowane na twardo lub ziemniaki ugotowane w mundurkach i obrane.
Rzodkiewki z pieca
Składniki:
- pęczek rzodkiewek
- 2 łyżeczki syropu klonowego
- 3 łyżeczki oleju sezamowego
- świeży tymianek
- sól
- szczypta oregano, papryki słodkiej, bazylii, chilli
Przygotowanie:
Rzodkiewki oczyścić, zostawić ogonki około 1 cm, przekroić na pół, połaczyć z przyprawami, a następnie zapiekać na papierze do pieczenia w piekarniku nagrzanym do 180 stopni przez 20 minut lub … grillować!
Rzodkiewki maślane
Składniki:
- pęczek rzodkiewek
- łyżka masła
- sól
- pieprz
- ulubione przyprawy
Przygotowanie:
Rzodkiewki przygotować jak wyżej, zostawić ogonki, oczyścić przekroić na pół, a jeśli są duże, to na cztery. Masło rozgrzać na patelni, podsmażać rzodkiewki z solą i pieprzem przez kilka minut. To fajny dodatek do niemal każdego obiadu 😉
