Konwalie, białe, maleńkie kwiatuszki o słodkim zapachu, wdzięczne, kojarzone z ciepłymi majowymi dniami, bukiecikami z okazji Pierwszej Komunii to jednocześnie rośliny o właściwościach leczniczych. W tym roku zima trwała dość długo i była bardzo mroźna, więc konwalie dopiero zaczynają się rozwijać, ale przy dobrej pogodzie już za kilka dni będzie można cieszyć się nimi aż do początku czerwca!
Convallaria maialis, iaczej konwalia leśna lub lanuszka, jest rośliną wieloletnią należącą do rodziny konwaliowatych. Dzięki temu co roku zakwita w tych samych miejscach i zdobi nasze przydomowe ogródki. Pęd kwiatowy może dorosnąć do 30 cm, a czołgające się kłącze podzielone jest na międzywęźla. Liście mają charakterystyczny eliptyczny i jajowaty kształt, którymi otaczają pęd u dołu. Kwiatuszki są drobne, dzwonkowate, zebrane w jedno grono zawierające od 3 do 18 kwiatków. Co prawda znamy białe konwalie z naszych lasów, ale są też odmiany o kolorze różowym. Owocem są okrągłe, czerwone jagody zawierające do 6 nasionek. Konwalia zawiera glikozydy kardenolidowe, saponiny steroidowe, flawonoidy, fenolokwasy, olejek eteryczny i sole mineralne. Ale uwaga: konwalia jest trująca! Zdarzały się niejednokrotnie zatrucia zwłaszcza u dzieci, które zjadły słodko pachnące kwiatki. Warto też wiedzieć, że konwalia jest objęta cz częściową ochroną, więc zbierając ją w lesie należy upewnić się, że wolno nam to robić na danym terenie, a kiedy konwalii jest niewiele, to najlepiej zostawić je w spokoju. Do celów leczniczych pozyskuje się rośliny z wyznaczonych stanowisk naturalnych oraz z upraw. Surowcem zielarskim są kwiatostany i ziele.
Roślina szczęścia
Konwalia niegdyś uważana była za roślinę szczęścia, młodości i pomyślności, kojarzono ją z wiedzą, mądrością i umiejętnościami lekarskimi. Wielu uczonych na portretach ukazywano właśnie z tą rośliną w dłoniach.
Występowanie
Konwalia występuje w całej Europie, środkowej Azji, Ameryce Północnej. W Polsce można ja spotkać w sporych skupiskach w zaroślach, widnych lasach liściastych i mieszanych, najczęściej w ocienionych miejscach i dość wilgotnych. Wymaga żyznej gleby, próchniczej, przepuszczalnej.
Działanie
Konwalia ma działanie uspakajające, moczopędne, przeczyszczające, wymiotne, rozkurczowe, zwiększa też siłę skurczu mięśnia sercowego i zmniejsza nieznacznie częstotliwość skurczów.
W medycynie stosuje się wyciągi wodne lub alkoholowe w leczeniu niewydolności krążenia, osłabieniu skurczu mięśnia sercowego, nerwicy sercowo-naczyniowej, migotaniu przedsionków, częstoskurczu, a także na bezsenność. Kiedyś, w medycynie ludowej, nalewką konwaliową leczono padaczkę, o czym są zachowane wzmianki pochodzące z XVI wieku.
W kosmetyce konwalia używana jest głównie do tworzenia nut zapachowych perfum. W tym celu używa się olejku z konwalii.
Jan Biegański, farmaceuta z przełomu XIX i XX wieku, opisywał działanie ususzonej i zmielonej na pył konwalii jako podobne do tabaki, czyli wywołujące silne kichanie.
Uwaga: konwalię można stosować tylko i wyłącznie po konsultacji z lekarzem, a nie na własną rękę!